Na pierwszy ogień kominek

1791 odwiedzin
24 Sep 2015

Serce rodzinnego domu - nie bezzasadnie często używane jest określenie "domowe ognisko". Ogień od dawna skupiał ludzi wokół siebie, w dawnych czasach całe rodziny gromadziły się przy nim, aby się ogrzać i pobyć razem. Obecnie szybkie tempo życia powoduje, że mamy dla siebie coraz mniej czasu. A przecież dobrze byłoby czasem usiąść, popatrzeć w płomienie i trochę pobyć z najbliższymi.

Nowoczesne rozwiązania technologiczne przyczyniły się do tego, że kominek jest nie tylko ozdobą, ale również doskonałym urządzeniem grzewczym mogącym ogrzać kilka pomieszczeń, a nawet cały dom. Dzięki temu możemy korzystać z relaksującego działania płomieni, ale również cieszyć się ciepłem. Ważne jest także to, że tego typu ogrzewanie jest bardzo ekonomicznym źródłem ciepła.

Jak zbudowane są wkłady i kasety kominkowe ?

Wkład kominkowy to serce kominka. Od jego wyboru zależy kształt i funkcja kominka - czy ma grzać, czy tylko zdobić. Zasady konstrukcji wkładów i kaset kominkowych są podobne. Są to w dużym uproszczeniu zamknięte paleniska wykonane z materiałów wytrzymałych na wysokie temperatury i posiadające dobre własności akumulacji ciepła, wyposażone w przeszklone drzwiczki oraz wylot spalin.

 

korpus

Korpus wkładów i kaset kominkowych wykonywany jest najczęściej z wysokiej jakości elementów żeliwnych lub z płyt stalowych o grubości 4 - 6 mm. Ciągłe prace rozwojowe nad udoskonaleniem urządzeń sprawiły, iż obecnie stosuje się wysokogatunkową stal. Charakteryzuje się ona dużą odpornością na korozję, bardzo wysoką odpornością na szoki termiczne oraz wysokim współczynnikiem ciepła. Urządzenia produkowane według najnowszych technologii posiadają konstrukcję dwupłaszczową: zewnętrzna obudowa wykonywana jest ze szczelnej konstrukcji stalowej, wnętrze paleniska wyłożone jest natomiast elementami żeliwnymi lub szamotowymi.

szyber

Cześć wkładów i kaset kominkowych może być wyposażona w szyber. Umożliwia on  regulację siły ciągu oraz kontrolowanie wydajności urządzenia. Pozwala także na regulację kierunku cyrkulacji spalin w komorze spalania. Zamknięty szyber zmusza spaliny do przejścia przez wymiennik ciepła w komorze wtórnego spalania, gdzie następuje dopalenie cząstek niespalonych dokładnie w palenisku widocznym za szybą. Jednocześnie spaliny muszą przebyć dłuższą drogę, oddając więcej ciepła na korpus urządzenia. Gdy szyber jest otwarty, spaliny zostają skierowane bezpośrednio do przewodu kominowego. Jest to szczególne istotne podczas rozpalania oraz w momencie otwierania drzwiczek. Często jednak użytkownik zapomina o konieczności otwarcia szybra przed otwarciem drzwiczek urządzenia, co może powodować wydobywanie się dymu na pomieszczenie. Dlatego obecnie, mając na względzie bezpieczeństwo, coraz częściej stosowane są szybry automatyczne. Rozwiązanie takie polega na automatycznym zamykaniu się szybra w momencie zamykania drzwiczek oraz otwieraniu go w momencie otwierania drzwiczek. Innym częstym rozwiązaniem jest blokada uniemożliwiająca otwarcie drzwiczek przy zamkniętym szybrze. Nieco uproszczoną wersją szybra we wkładach i kasetach kominkowych jest tzw. deflektor spalin. Jest to element, który powoduje zmianę kierunku przepływu spalin, tak aby nie miały one bezpośredniego ujścia do przewodu kominowego.

dopalanie

We wkładach kominkowych starego typu około 50 % energii zawartej w drewnie przekształca się w ciepło, pozostałe 50% jest wydalane wraz ze spalinami do przewodu kominowego. Obecnie producenci wkładów i kaset kominkowych coraz częściej wyposażają swoje urządzenia w komorę wtórnego spalania. Rozwiązanie takie ma wiele zalet:

odzyskuje się więcej energii przy spalaniu tej samej ilości drewna, co powoduje duże oszczędności opałowe

większe bezpieczeństwo funkcjonowania

niższa temperatura spalin

ochrona środowiska

króciec wylotu dymu

Króciec służy do odprowadzenia dymu do przewodu kominowego. Średnice wylotów spalin wahają się od 150 - 250 mm, w zależności od rozmiarów paleniska Coraz częściej stosuje się króćce, w których rura podłączeniowa jest montowana do wewnątrz wkładu lub kasety w celu uniemożliwienia wydostawania się jakichkolwiek skroplin z komina na zewnątrz urządzenia.

drzwiczki i szyba

Kolejnym ważnym elementem wkładów i kaset kominkowych są drzwiczki wyposażone w szybę. Pełnią one funkcję nie tylko ochrony przed zaprószeniem ognia w pomieszczeniu - dokładna szczelność na połączeniu drzwiczek z korpusem urządzenia oraz w miejscu zamontowania szyby zapewnia kontrolę na procesem spalania drewna oraz bezpieczeństwo użytkowania. Drzwiczki mogą być otwierane na różne sposoby:

otwierane na bok (lewostronnie lub prawostronnie)

podnoszone do góry

Szyby stosowane we wkładach i kasetach kominkowych wykonane są z ceramiki odpornej na wysokie temperatury (do 750°C). W starszych rozwiązaniach stosuje się szyby żaroodporne, jednak ich wytrzymałość jest o wiele niższa.

W celu podniesienia komfortu użytkowania wkładów i kaset kominkowych stosowane są różne systemy zapobiegające brudzeniu się szyby. Jednym z nich jest zasysanie zimnego powietrza do paleniska wokół szyby. Strumień powietrza powoduje odpychanie cząsteczek smolistych od szyby, utrzymując ją w ten sposób przez dłuższy czas w czystości. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie zjawiska pirolizy – cząsteczki, które osadziły się na szybie pod wpływem odpowiednio wysokiej temperatury w palenisku, ulegają oderwaniu i dopaleniu.

Dlaczego powstały wkłady i kasety kominkowe?

Prowadzone pod koniec XX w. badania naukowe wykazały, że drewno jest bardzo efektywnym, odnawialnym i ekologicznym źródłem energii. Jednak brakowało wówczas urządzeń, które gwarantowałyby pełną kontrolę procesu spalania drewna, redukując emisję szkodliwych związków, takich które wykorzystywałyby maksymalnie energię cieplną. Kryzys energetyczny w latach 70. oraz szalejące ceny ropy naftowej jeszcze bardziej zmotywowały wiele firm z branży ogrzewnictwa do opracowania wydajnego urządzenia, w którym spalane byłoby drewno, a powstająca w ten sposób energia wykorzystana byłaby do ogrzewania domów.

Kominki tradycyjne (otwarte) były już wtedy w Europie Zachodniej bardzo popularne. Dlatego badania skupiły się na urządzeniu, które mogłoby być wykorzystane zarówno w już istniejących kominkach otwartych, jak i w nowo budowanych. Wtedy to właśnie na rynku pojawiły się pierwsze urządzenia zwane dziś wkładami i kasetami kominkowymi.

różnica pomiędzy wkładem a kasetą kominkową

Podstawowa różnica między wkładem a kasetą kominkową polega na ich zastosowaniu. Konstrukcja kasety kominkowej pozwala na zainstalowanie jej w już istniejącym kominku bez wykonywania większych przeróbek. Kasety kominkowe są bardzo często instalowane również w nowych kominkach.

Wkłady kominkowe natomiast są przeznaczone do kominków nowych, budowanych od podstaw. Po podłączeniu wkładu do przewodu kominowego jest on następnie obudowywany elementami, przeważnie kamiennymi.

Co jest niezbędne do prawidłowego spalania drewna ?

Nawet najdokładniej wybudowany kominek i odpowiednie drewno nie zagwarantują dobrego działania kominka, jeżeli nie zapewni się wystarczającej ilości powietrza do spalania. Właśnie zbyt mała ilość powietrza do spalania to najczęstsze powody złego funkcjonowania kominków.

Drewno do spalania potrzebuje tlenu - kominek otwarty potrzebuje zużywa ok. 200 - 1000 m³ powietrza w ciągu godziny, kominki z wkładami - ok. 6-8 m³ (dla porównania przez dziurkę od klucza w drzwiach zewnętrznych do domu dostaje się ok. 6 m³ powietrza w ciągu godziny, zaś kubatura pokoju o powierzchni 35 m² wynosi ok. 95 m³). Wynika z tego, że np. kominek otwarty wysysa w ciągu godziny kilkanaście razy więcej powietrza niż wynosi kubatura pomieszczenia, w którym się znajduje! Poprzednio, kiedy domy nie były tak szczelne jak obecnie, pewna ilość świeżego powietrza dostawała się do domu w sposób naturalny - poprzez nieszczelności w drzwiach i w oknach. Powodowało to jednak, że osoby przebywające przy kominku mogły odczuwać nieprzyjemny przeciąg. Obecnie, kiedy domy buduje się w technologii bardzo szczelnej, kominki mogą sprawiać powstawanie silnego podciśnienia, co z kolei spowoduje cofanie się dymu do pomieszczenia. Dlatego też konieczne jest doprowadzenie do paleniska świeżego powietrza z zewnątrz. Powietrze doprowadza się pod kominek lub w pobliżu pieca wolno stojącego.

Komin!

Przy spalaniu drewna w kominku - czy to zamkniętym czy otwartym - powstaje dym. Jest on odprowadzany na zewnątrz budynku przez komin.

Jednym z fundamentalnych wymogów dobrego funkcjonowania kominka jest jego własny przewód kominowy o odpowiednich wymiarach, z zachowaniem wymaganych proporcji w stosunku do rozmiarów paleniska. W kwestii konstrukcji oraz wymiarów komina należy stosować przepisy zawarte w polskiej normie PN-89/B10425 oraz w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. (par. 140-146).

Komin może znajdować się bezpośrednio nad kominkiem, za nim lub obok niego. Najlepszym rozwiązaniem (najmniejsze straty ciepła w dymie, mały opór dla spalin) jest umieszczenie komina nad kominkiem. W praktyce jednak najczęściej kominy znajdują się za kominkiem lub obok niego. Należy jednak uważać, aby odchylenie od osi komina nie przekroczyło maksymalnie kilkunastu centymetrów. W przypadku, gdy komin umieszczony jest za kominkiem lub obok, należy pamiętać, aby był on wyposażony w wyczystkę (inaczej otwór rewizyjny), czyli zamykany otwór w kominie, przez który można wydobyć nagromadzone sadze. Wyczystkę w zależności od konstrukcji kominka umieszcza się w sąsiednim pomieszczeniu lub też na niższej kondygnacji.

Ważne są również materiały z jakich wykonany jest komin, jego kształt, rodzaj zwieńczenia, wysokość ponad kalenicę itp.

Regulacja ognia

W przedniej ściance wkładów i kaset kominkowych znajdują się regulatory dopływu powietrza do spalania sterujące mocą grzewczą urządzenia, a tym samym prędkością spalania drewna. Istotne jest, aby wszystkie uchwyty wykonane były z materiałów nie nagrzewających się. Większość urządzeń wyposażonych jest w tzw. "zimne rączki" umożliwiające regulację podczas użytkowania.

Wszystkie uszczelnienia we wkładach i kasetach kominkowych wykonywane są przy pomocy specjalnej masy uszczelniającej odpornej na wysokie temperatury oraz uszczelek z włókna szklanego. Zabronione jest stosowanie uszczelek z azbestu. Obecnie na rynku dostępne są również wkłady i kasety kominkowe skonstruowane w taki sposób, że powierzchnie między drzwiczkami i korpusem są dopasowane tak dokładnie, że nie są potrzebne uszczelki. Rozwiązanie takie jest bardzo wygodne dla użytkownika, gdyż nie wymaga konserwacji.

jakie paliwo do wkładów i kaset kominkowych ?

Paliwem używanym we wkładach i kasetach kominkowych jest drewno. Najlepsze jest drewno liściaste (grab, buk, brzoza, klon, dąb). Nie zalecane jest drewno iglaste, gdyż zawiera dużo żywicy, przez co zanieczyszczeniu ulega urządzenie oraz komin. Ważne jest, aby drewno było odpowiednio wysezonowane (minimum 15 miesięcy), tak aby jego wilgotność nie przekraczała 15 -20%. W innym razie palenie będzie utrudnione, a jednocześnie komin będzie ulegać szybszemu zanieczyszczeniu. W większości wkładów i kaset można również palić brykietami z węgla brunatnego. Niektóre wkłady są także przystosowane do spalania węgla kamiennego. Jednak stosowanie węgla kamiennego w domu jest bardzo niepraktyczne.

Konserwacja

Podobnie jak w przypadku innych urządzeń grzewczych, tak również w przypadku wkładów i kaset kominkowych należy przeprowadzać regularne przeglądy i konserwacje. Ważne jest, aby urządzenie było dokładnie oczyszczone z popiołu. Szyby ceramiczne należy czyścić wodą z dodatkiem środka myjącego lub kawałkiem wilgotnej tkaniny z popiołem. W przypadku szyb pokrytych od zewnątrz warstwą metalu należy uważać, aby nie uległa ona zarysowaniu. Elementy metalowe należy czyścić przy użyciu odpowiednich środków do polerowania metalu.

Przynajmniej raz w roku należy sprawdzać stan uszczelek wokół drzwiczek i szyby. W celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania wkładów i kaset należy również dokonywać kontroli regulatorów wlotu powietrza, szybra oraz blokady drzwiczek.

Normy europejskie

Obecnie dla wkładów i kaset kominkowych w UE obowiązuje norma PN-EN 13229 (wraz z aneksami), natomiast dla pieców wolno stojących norma PN-EN 13240 (wraz z aneksami). Normy te określają metody badań wkładów i pieców oraz ich parametry (sprawność, emisja CO, średnia temperatura dymu, średnie zużycie drewna w kg/godz.). Wszystkie wkłady, kasety kominkowe oraz piece wolno stojące oferowane na rynku UE muszą być oznaczone europejskim znakiem bezpieczeństwa CE.

Jak wybierać wkłady i kasety kominkowe ?

Wybór wkładów i kaset kominkowych oferowanych przez różnych producentów jest bardzo szeroki. Dostępne są urządzenia z szybą z jednej, dwóch lub nawet trzech stron. Różnią się one także rozmiarami, kształtem, sposobem otwierania drzwiczek (na bok, podnoszone do góry, chowane pod urządzenie) oraz elementami estetycznymi (wykończenie mosiężne lub pozłacane itp.) Powstaje więc pytanie: czym powinniśmy się kierować przy wyborze wkładu lub kasety kominkowej? Należy się przede wszystkim dobrze zastanowić, do jakich celów ma służyć kominek: do dekoracji i ewentualnie do dogrzewania budynku w okresach przejściowych czy też jako podstawowe źródło ogrzewania. W przypadku wyboru kominka, który ma spełniać funkcje dekoracyjne, warto wziąć pod uwagę aspekty estetyczne urządzenia oraz rozwiązania umożliwiające korzystanie z wkładu lub kasety jak z kominka tradycyjnego (np. poprzez podniesienie lub schowanie szyby). Z drugiej strony decydując się na urządzenie typowo grzewcze, powinniśmy zwrócić uwagę głównie na jego parametry techniczne i użytkowe, np.:

sprawność - urządzenia powinno mieć minimalną sprawność ok. 60% podczas normalnej pracy, osiągając nawet powyżej 80% przy pracy zredukowanej (tzn. przy ograniczonym wlocie powietrza do spalania). Oznacza to, że minimum 60% energii powstającej podczas spalania drewna jest odzyskiwana w postaci ciepła (dla porównania w kominkach tradycyjnych ok. 10 - 15%)

moc nominalna - bardzo istotną zaletą wkładów kominkowych jest właśnie możliwość wykorzystania tych urządzeń do ogrzewania pomieszczeń poprzez instalację rozprowadzającą ciepłe powietrze. W celu dobrania odpowiedniego wkładu można przyjąć, że 1 kW mocy urządzenia ogrzewa średnio 25 m3 (ta wartość jest ściśle uzależniona od współczynnika przenikalności cieplnej budynku). Bardzo istotne jest, aby brać pod uwagę moc nominalną urządzenia, czyli moc uśrednioną w czasie, a nie maksymalną. Moc maksymalna osiągana jest bowiem tylko przez krótki czas i nie odzwierciedla prawdziwych możliwości urządzenia.

Dokonując wyboru wkładu lub kasety kominkowej nie należy kierować się niską ceną urządzenia. Należy przede wszystkim wziąć pod uwagę koszty eksploatacji, wynikające z ww. parametrów urządzenia, komfort i bezpieczeństwo użytkowania, zastosowane rozwiązania techniczne. Należy zwrócić uwagę na renomę firmy, a nawet okres w jakim firma zapewnia ewentualne części zamienne do zakupionego modelu urządzenia (czasami bowiem nieznani producenci oferują bardzo tanie wkłady kominkowe, a po zakończeniu sprzedaży danego modelu nie ma możliwości wymiany części).

autor: Konrad Koper

O kominkach i nie tylko przeczytasz w dziale ogrzewanie

Galeria:
Ostatnia modyfikacja: 11 Apr 2017
Powiązane artykuły:


Zapisz się
do naszego
newslettera

Powyższe pole jest puste. Wpisz swój adres e-mail, po czym kliknij Zapisz się